O „ESTETICI SOCIJALISTIČKOG STANA” DESET GODINA POSLE: BIOGRAFIJA JEDNOG ISTRAŽIVANJA
Ključne reči:
estetika socijalističkog stana, kultura stanovanja, materijalna kultura doma, potrošnja, ukus, identitet, socijalizamApstrakt
U ovom radu predstavljam rezultate istraživanja o karakteristikama enterijera domaćeg stambenog prostora za vreme socijalizma i ulozi potrošnje u procesu njegovog oblikovanja, sprovedenog za potrebe diplomskog rada 2014. godine. Pažnja je usmerena na proučavanje estetike enterijera stanova tokom šezdesetih i sedamdesetih godina 20. veka, na primeru stambene zgrade u Beogradu, na Sajmu, sagrađene 1963. godine. Tokom istraživanja, služila sam se metodom koji je podrazumevao upotrebu
dubinskih intervjua sa ispitanicima putem standardizovanog upitnika i neformalnih razgovora, a fotografije koje su ispitanici priložili pomogle su da se vernije prikažu njihova sećanja. Cilj rada je da se utvrde i opišu estetske odlike domaćeg prostora u
socijalizmu, u teorijskom kontekstu studija potrošnje, materijalne kulture i socijalizma. Takođe se ukazuje na velike promene u urbanističkom pejzažu ovog dela grada, koji postaje poprište intenzivne džentrifikacije kroz projekat „Beograd na vodi”, a što kao
potencijalni ishod ima postepeno potiskivanje i brisanje okolnog urbanog prostora, tj. toponima koji imaju važnu identitetsku ulogu i koji, od izgradnje ove zgrade, čine i estetiku životnog okoliša stanara.
Reference
Archer R, 2016. Social Inequalities and Discontent in Yugoslav Socialism. London: Routledge.
Alfirević Đ, Simonović-Alfirević S. 2018. „Socijalistički stan u Jugoslaviji – obrazac ili tendencija?” Spatium (40): 8–17.
Bogdanović B. 2019. Antropologija grada, političko konstruisanje prostora. Beograd: Etnografski institut SANU.
Borm B. 2017. „Welcome Home, An Ethnography on the Experiences of Airbnb Hosts in Commodifying Their Homes”, In: Frömming, S. Köhn, S. Fox, & M. Terry (Eds.), Digital Environments, Ethnographic Perspectives Across Global Online and Offline Spaces, 2017, pp. 39–52.
Bourdieu P. 1984. Distinction, A Social Critique of the Judgment of Taste. London: Routledge and Kegan Paul.
Buchli V. 2000. An archaeology of socialism. Oxford, New York: Berg.
Buchli V. 2013. An anthropology of architecture. London [etc.]: Bloomsbury.
Burdije P. 2004. „Habitus i prostor stilova života”, Kultura, br. 109/112 (1): 131−170.
Colloredo-Mansfeld R. 2005. „Consumption”, In: James G. Carrier (ed.), Handbook of Economic Anthropology, Edward Elgar, Cheltentham, UK, Northamption, USA, 210–228.
Ćurčić B. 2010. „Dizajn centar, Beograd – prilog istoriji jedne organizacije za edukaciju, promociju i unapređenje dizajna”, Zbornik – Muzej primenjene umetnosti, no. 6, pp. 91–102.
Dukanac D. 2023. Re-konceptualizacija upotrebne vrednosti stana, tumačenje svakodnevnog života u stambenoj izgradnji za potrebe JNA, doktorska disertacija.
Đorđević J. 2008. Postkultura: uvod u studije kulture. Beograd: Clio.
Erdei I. 2008. Antropologija potrošnje: Teorije i koncepti na kraju XX veka. Beograd: XX vek.
Erdei I. 2012. Čekajući Ikeu: Potrošačka kultura u postsocijalizmu i pre njega”. Beograd: Srpski genealoški centar.
Erdei I. 2020. Moderni život u udarnom terminu, televizija, humor i politika u socijalističkoj Jugoslaviji. Beograd: Evoluta.
Fehérváry K. 2011. „The Materiality of the New Family House in Hungary,Postsocialist Fad or Middle-class Ideal?”, City and Society, 23(1): 18–41.
Hård M. 2010. „The Good Apartment, The Social (Democratic) Construction of Swedish Homes”, Home Cultures 7 (2): 117–133.
Hoskins J. 1999. Biographical Objects, How Objects Tell Stories about People`s Lives. London: Routledge.
Kopytoff I. 1986. „The cultural biography of things, commoditization as process. In: A. Appadurai, (ed.), The Social Life of Things, Commodities in cultural perspective”, Cambridge University Press, Cambridge, 1986.
Kovačević I. 2012. Ogledi o jugoslovenskom kulturnom nasleđu. Beograd: Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Srpski genealoški centar.
Kovačević I, Dragana A 2013. „Ogled iz antropologije sive ekonomije, ekonomsko ponašanje stanara jede zgrade na Dorćolu”, Etnoantropološki problemi. 8(1): 75–93.
